Παλατάκι: ένας πύργος μας ψιθυρίζει την ιστορία του

Κάποιος μας είπε ότι τα μαγισσάκια λατρεύουν τα παλιά κτήρια που στέκονται επιβλητικά και μας ψιθυρίζουν ιστορίες. Είπαμε κι εμείς λοιπόν να πάμε να το ψάξουμε στο Παλατάκι που βρίσκεται δίπλα στο σχολείο μας. Δεν το βρήκαμε εκεί, αλλά ανακαλύψαμε άλλα σπουδαία μυστικά...

Χτες η τάξη μας επισκέφτηκε, ένα χαρακτηριστικό ιστορικό μνημείο της πόλης μας, το Παλατάκι. Βρίσκεται στην οδό Καραϊσκάκη, στο Χαϊδάρι, κοντά στο σχολείο μας.
Πρόκειται για έναν πέτρινο πύργο που μοιάζει παραμυθένιος, γι’ αυτό και ονομάστηκε Παλατάκι αν και ποτέ δεν έζησαν εκεί βασιλιάδες. Το κτήριο είναι γερμανικής αρχιτεκτονικής και εξωτερικά φαίνεται σαν κάστρο. Είναι φτιαγμένο εξ΄ολοκλήρου από μεγάλες βαριές πέτρες, τοποθετημένες με ακρίβεια. Η βάση του είναι φαρδύτερη από την κορυφή του και στηρίζεται συνολικά σε έξι ογκώδεις κολώνες. Έχει βαριές ξύλινες πόρτες και παράθυρα καγκελόφραχτα.
Μπαίνοντας λοιπόν στο εσωτερικό του κτηρίου βλέπεις μια ξύλινη σκάλα που σε οδηγεί στους πάνω ορόφους. Με μεγάλη προσοχή ανεβήκαμε στον πρώτο όροφο και βρεθήκαμε σε μια εντυπωσιακή αίθουσα. Στο κέντρο της υπάρχει μια μεγάλη ξύλινη τραπεζαρία. Καθίσαμε στις αναπαυτικές της καρέκλες και παρατηρούσαμε το χώρο. Στο ταβάνι υπάρχουν υπέροχες οροφογραφίες γερμανικής τεχνοτροπίας, ενώ οι τοίχοι είναι βαμμένοι με έντονα χρώματα. Αυτό που δεσπόζει στην αίθουσα είναι το μεγαλοπρεπές τζάκι με την επιγραφή «κρείσσον φθόνος οικτιρμού» (καλύτερα να σε ζηλεύουν, παρά να σε λυπούνται). Θαυμάσαμε τον τεράστιο πολυέλαιο και τα χειροποίητα χαλιά. Όπως μας πληροφόρησαν, παρόμοια αίθουσα υπάρχει και στον επάνω όροφο και κάθε δωμάτιο έχει το δικό του τζάκι που το χρησιμοποιούσαν για θέρμανση.
Αυτό το επιβλητικό κτήριο ήταν η εξοχική κατοικία του Νικόλαου Νάζου. Χτίστηκε περίπου το 1860 και βρισκόταν μέσα σε ένα κτήμα με ελαιώνες, έξι χιλιάδων στρεμμάτων. Ο Νάζος, τηνιακής καταγωγής, φιλοξένησε πολλούς καλλιτέχνες της εποχής του, όπως ο Νικόλαος Γύζης (που έγινε και γαμπρός του) και ο Νικηφόρος Λύτρας. Επίσης λέγεται ότι συχνά φιλοξενούσε και το βασιλικό ζεύγος Όθωνα- Αμαλία, γιατί ο Όθωνας κυνηγούσε στο δάσος που υπήρχε τριγύρω. Αργότερα όταν ο Νάζος χρεωκόπησε, το κτήμα πέρασε στην ιδιοκτησία του Νικολάου Θων, αυλικού του βασιλιά Γεωργίου Α’. Επόμενος ιδιοκτήτης του ήταν ο Παληός, ενώ αργότερα το κτήριο χρησιμοποιήθηκε ως ψυχιατρική κλινική. Τότε έγιναν πολλές φθορές γιατί άσπρισαν όλους τους τοίχους και τοποθέτησαν κάγκελα στο εσωτερικό.
Στον εξωτερικό περίβολο του κτηρίου, υπάρχουν δυο ακόμη κτίσματα, που ήταν οι σταύλοι και ο ξενώνας της κατοικίας. Στον ξενώνα πριν από λίγα χρόνια ανακαλύφτηκαν κάτω από τις μπογιές των τοίχων οι υπέροχες τοιχογραφίες του Νικολάου Γύζη «οι τέσσερις εποχές». Βέβαια ο χειμώνας έχει καταστραφεί εντελώς. Ακόμα στην αυλή υπάρχουν πηγάδια καθώς και ένα άγαλμα του Γεωργίου Καραϊσκάκη και μια επιγραφή προς τιμήν του Κάρολου Φαβιέρου που αναχαίτισαν τις δυνάμεις του Κιουταχή στις 6 και 8 Αυγούστου του 1826.
Σήμερα το Παλατάκι , μετά από μακροχρόνιες διεκδικήσεις ανήκει στο Δήμο Χαϊδαρίου (από το 1985) και στεγάζει το Πνευματικό Κέντρο. Στους χώρους του φιλοξενείται η δανειστική δημοτική βιβλιοθήκη και γίνονται διάφορες εκδηλώσεις.
Φεύγοντας νιώσαμε περήφανοι για το μνημείο αυτό της πόλης μας και για τα μυστικά που μας ψιθύρισε εμπιστευτικά αυτός ο πύργος…

Το κείμενο είναι αποτέλεσμα ομαδικής γραφής, ύστερα από επεξεργασία και σύνθεση των κειμένων που έγραψαν τα παιδιά μετά την επίσκεψη. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης τα παιδιά έκαναν ερωτήσεις και σημείωναν τα στοιχεία που θα χρησιμοποιούσαν στην περιγραφή τους, καθώς και το ειδικό λεξιλόγιο. Οι άξονες της περιγραφής ήταν: